[CÓ THỂ BẠN ĐÃ BIẾT!]
<âm nhạc><công nghệ thông tin><phân tích><đàm đạo><tranh luận><gợi mở>

→ VAI TRÒ CỦA CÔNG NGHỆ VOCALOID (và các công nghệ ăn theo) TRONG ĐỜI SỐNG ÂM NHẠC ←

Tác giả: LQ2' / Lê Tá
Blog: Noisy Stream (https://noisystream.LQ2music.com/)
Vui lòng KHÔNG sao chép nguyên văn (hoặc nhiều đoạn ngắn, hoặc một đoạn quá dài) dưới bất kì hình thức nào, hay bất kể lí do gì, TRỪ PHI có trả tiền nhuận bút xứng đáng cho tác giả. Xin cảm ơn!

Và sau khi đọc xong, đừng tiếc gì một like/reaction cho bài viết khi thấy những gì mình viết phản ánh đúng thực tế, và đưa ra được một cách giải quyết phù hợp.

─────────────

Trước hết, mình mong muốn mọi người hãy tìm hiểu sơ lược về chính công nghệ Vocaloid cũng như lịch sử phát triển của nó đã nhé. OK?

Ở bài gợi mở này, mình chỉ giải quyết hai chuyện chính:
1. Khắc phục một số thói quen chưa đúng khi tìm hiểu về các công nghệ đặc biệt này, cũng như các sản phẩm âm nhạc dựa trên chúng.
2. Từ điểm 1 ở trên, chúng ta sẽ cùng hướng tới xác định vai trò thật sự của Vocaloid (và các công nghệ liên quan) trong quá trình sản xuất âm nhạc.

Đi vào từng phần một thôi.

─────────────

1. MỘT SỐ THÓI QUEN CHƯA ĐÚNG KHI TÌM HIỂU VỀ VOCALOID (hay các công nghệ tương tự)

───────

THỨ NHẤT: Vocaloid là một công nghệ dành cho người đam mê anime/manga?

Trong quá trình phát triển của Vocaloid nói chung, có một thời điểm đáng chú ý đầu tiên. Ấy là khi các hộp đĩa cài đặt các nhân vật Vocaloid được khoác lên một "bộ cánh" thân thiện hơn, có hình vẽ đồ vật mang tính biểu tượng cho giọng hát, hay thường gặp hơn là được nhân hoá thành các nhân vật (đa phần là nữ) với những ấn tượng khác nhau.

Mình phải khẳng định với các bạn rằng, người ta làm vậy để liên kết các nhân vật Vocaloid đó với ngành công nghiệp anime/manga đang thịnh hành. Thực tế đã chứng minh rằng cách liên kết đó hoàn toàn hợp lý, khi lôi kéo được một lượng lớn bạn trẻ vốn yêu thích manga/anime đến với các nhân vật Vocaloid.

Nhưng một mặt trái của hướng đi này là, rất nhiều người bị thu hút bởi vẻ bề ngoài đẹp đẽ, tới nỗi một bộ phận lớn trong số đó...

Hoặc cứ ngưỡng mộ mãi vẻ bề ngoài đó không thôi.

Hoặc cứ tiếp tục khoác thêm những "bộ cánh" mới lạ cho các nhân vật đó, một cách liên tục, không ngừng nghỉ.

Thật may mắn là cũng có không ít người dám bỏ ra một số tiền lớn (từ vài chục đến vài trăm ngàn yên) để thật sự sở hữu các bộ cài đặt nhân vật, mà bản chất chỉ có giọng hát mà thôi! Những người như vậy, sau một thời gian trải nghiệm và luyện tập, họ bước đầu trở thành Vocalo-P (Vocaloid producer, nhà sản xuất nhạc Vocaloid).

Tiếp theo, một phần đông Vocalo-P chỉ có thể dừng lại tại việc cho các nhân vật hát lại các ca khúc họ thích. Lấy nhạc nền sẵn, rồi lấy một cái file project (VSQ, VSQx, hay cá biệt là UST của chương trình UTAU mà chuyển sang), đưa giọng nhân vật mình muốn dùng vào thay thế, xuất file âm thanh chứa giọng hát thô, đem mix (phối) lại với nhạc nền rồi master. Thế là xong một bản nhạc (bản ghi âm cuối cùng) rồi!

Mình muốn khẳng định với những người như thế rằng, hướng đi đó có thể là tốt khi thử nghiệm, nhưng về lâu dài cứ như vậy thì không thể tốt lên thêm một chút nào về kĩ thuật sử dụng! Cần chịu khó tìm hiểu thêm các thông số chung cũng như các đặc trưng riêng của từng giọng hát, để bước đầu vận dụng thật tốt vào việc cho hát lại các ca khúc mà các bạn thích. Trong quá trình tìm tòi sâu hơn đó, các bạn sẽ thấy một lí do chính khiến cho Hatsune Miku trở thành nhân vật đầu tiên được coi là phổ biến nhất. Ấy là gì, mình mong các bạn tự đưa ra cho bản thân một câu trả lời!

Một số người có khả năng và mong muốn thật sự về sản xuất âm nhạc, thì tiến tới một trong hai mức cao hơn hẳn. Một là, phối nhạc theo cách riêng. Hai là, sáng tác nhạc (kèm theo tự phối nhạc). Những người như vậy thường được tôn trọng hơn rất nhiều, bất chấp số lượt xem thành phẩm của họ có lúc ít hơn.

Đó cũng là lí do để mình ghi khởi động dự án âm nhạc Vocaloid cùng tên mình vào tháng 7/2012, nhưng đến tận tháng 3/2014 mới thật sự trở thành Vocalo-P, đặc trưng là chuyên tâm vào sáng tác hơn là cho hát lại.

───────

THỨ HAI: Tìm hiểu nhạc Vocaloid mà chưa chịu khó tìm thông tin về tác giả, chỉ chăm chăm thấy tên của nhân vật Vocaloid đã hát mà nhớ mãi thôi!

Đây không hẳn là lỗi của các bạn đâu. Nhưng đứng từ góc độ truyền thông nhằm truyền cảm hứng, đó là lỗi của những người đăng và chia sẻ nhạc Vocaloid cũng như các video liên quan!

Ở Việt Nam không có mấy người hâm mộ chịu khó đi tìm thông tin tương đối đầy đủ về một bài hát, hay một phiên bản đặc biệt nào đó của bài. Nhiều bạn đã quen với nền âm nhạc thị trường từ trước; nền âm nhạc này vốn làm kém đi vai trò của những người sáng tác và sản xuất nhạc, coi họ như những người đóng góp thầm lặng đằng sau các ca sĩ hay nhóm nhạc lớn, và tên họ hầu như chỉ xuất hiện trên bìa/booklet của đĩa nhạc như một thủ tục (vốn yêu cầu ghi credit đầy đủ).

Thông tin cơ bản về một bài hát Vocaloid, trước khi các bạn thật sự muốn chọn nghe, gồm có tác giả và ca sĩ. Cụ thể như sau:

- Tác giả: Thường là một hay vài Vocalo-P nào đó. Nhưng xét sự đóng góp cụ thể, chúng ta có các vị trí là biên soạn nhạc (song composition), biên soạn lời hát (lyrics), phối khí (arrangement), và đặc biệt là tinh chỉnh giọng hát nhân vật (vocal tuning).

- Ca sĩ: Nhân vật Vocaloid (hoặc phụ thuộc công nghệ liên quan khác) tham gia hát chính. Không nhất thiết phải liệt kê cả nhân vật phụ (chỉ đóng vai trò hỗ trợ/support).

- (Tuỳ ý.) Những kĩ sư âm thanh khác có tham gia vào quá trình sản xuất thành phẩm (bản ghi âm): Sửa lỗi âm thanh (editor), mix, master.

Nếu các bạn tìm được video, các bạn nên để ý thêm các thông tin về hoạ sĩ và đạo diễn (biên tập) video. Chưa kể, các bạn sẽ thấy tên nhân vật tham gia hát có thể được ghi ngay trong phần tên chính của video nữa.

Để sửa được lỗi nghiêm trọng này về truyền thông, thì trước khi chia sẻ bài hát, hãy chịu khó tìm hiểu đầy đủ về các thông tin như trên, để những người khác (cũng muốn tìm hiểu) cũng biết được tường tận hơn như chính các bạn vậy!

Hôm qua và hôm nay, mình đã chủ động viết các bài mồi dẫn, với mục đích chính là điều chỉnh lại thói quen này của những người chia sẻ sao cho thật tích cực và liên tục. ĐÂY CHÍNH LÀ MỘT CÔNG VIỆC NHỎ TRONG KẾ HOẠCH RẤT LỚN CỦA RIÊNG MÌNH, và cả dự án nhạc của mình, cũng là của nhóm/công ty sáng tạo nghệ thuật trẻ mà mình sắp thành lập, TRONG ÍT NHẤT BẢY (07) NĂM TỚI.

(Còn một vài đại ý nữa, nhưng chắc mình sẽ để cho những dịp tới khó chịu hơn thì mình sẽ đề cập một cách trực diện và thực chất.)

Giờ đi vào phần thứ hai của bài gợi mở này.

─────────────

2. Thật sự vai trò của Vocaloid (cũng như các công nghệ liên quan) trong đời sống âm nhạc là thế nào?

Vocaloid, cùng với một loạt công nghệ ăn theo mà mình đã cố tình viết chung vào đống hashtag ở cuối bài, đều đóng vai trò như là công cụ trong tay của các nhạc sĩ và nhà sản xuất âm nhạc độc lập, khi họ không có đủ kinh phí để thuê ca sĩ thật. Các công cụ này về cơ bản mang tính tuỳ chỉnh rất cao, có khả năng thiên biến vạn hoá. Nhưng tinh hoa của một nhân vật là phụ thuộc một cách hoàn toàn vào người sử dụng.

Trong môi trường làm việc của nhà sản xuất âm nhạc độc lập, các công cụ này được xếp vào loại: NHẠC CỤ ẢO.

Các nhạc cụ ảo này thật sự rất tuyệt vời, tuy nhiên không phải vì thế mà chúng có thể thay thế được cho ca sĩ thật. Nhưng chúng có tiềm năng cạnh tranh sòng phẳng với các ca sĩ thật, nếu như người sử dụng các nhân vật ảo ấy thể hiện trách nhiệm lớn cùng với thái độ làm việc nghiêm túc.

─────────────

Bài phân tích đàm đạo này xin phép được kết thúc. Ai có quan điểm cần tranh luận, đừng ngại đưa ra ngay ở phần bình luận ở dưới nhé. Có gì mình sẽ trả lời lại một cách thẳng thắn nhưng cũng không kém phần linh hoạt.

─────────────

#j2team_discussion #j2team_tutorial #lq2_apostrophe #noisystream #Vocaloid #UTAU #CeVIO #AquesTone #Cadencii #Sinsy #SynthesizerV

[CÓ THỂ BẠN ĐÃ BIẾT!]
<âm nhạc><công nghệ thông tin><phân tích><đàm đạo><tranh luận><gợi mở>

→ VAI TRÒ CỦA CÔNG NGHỆ VOCALOID (và các công nghệ ăn theo) TRONG ĐỜI SỐNG ÂM NHẠC ←

Tác giả: LQ2' / Lê Tá
Blog: Noisy Stream (https://noisystream.LQ2music.com/)
Vui lòng KHÔNG sao chép nguyên văn (hoặc nhiều đoạn ngắn, hoặc một đoạn quá dài) dưới bất kì hình thức nào, hay bất kể lí do gì, TRỪ PHI có trả tiền nhuận bút xứng đáng cho tác giả. Xin cảm ơn!

Và sau khi đọc xong, đừng tiếc gì một like/reaction cho bài viết khi thấy những gì mình viết phản ánh đúng thực tế, và đưa ra được một cách giải quyết phù hợp.

─────────────

Trước hết, mình mong muốn mọi người hãy tìm hiểu sơ lược về chính công nghệ Vocaloid cũng như lịch sử phát triển của nó đã nhé. OK?

Ở bài gợi mở này, mình chỉ giải quyết hai chuyện chính:
1. Khắc phục một số thói quen chưa đúng khi tìm hiểu về các công nghệ đặc biệt này, cũng như các sản phẩm âm nhạc dựa trên chúng.
2. Từ điểm 1 ở trên, chúng ta sẽ cùng hướng tới xác định vai trò thật sự của Vocaloid (và các công nghệ liên quan) trong quá trình sản xuất âm nhạc.

Đi vào từng phần một thôi.

─────────────

1. MỘT SỐ THÓI QUEN CHƯA ĐÚNG KHI TÌM HIỂU VỀ VOCALOID (hay các công nghệ tương tự)

───────

THỨ NHẤT: Vocaloid là một công nghệ dành cho người đam mê anime/manga?

Trong quá trình phát triển của Vocaloid nói chung, có một thời điểm đáng chú ý đầu tiên. Ấy là khi các hộp đĩa cài đặt các nhân vật Vocaloid được khoác lên một "bộ cánh" thân thiện hơn, có hình vẽ đồ vật mang tính biểu tượng cho giọng hát, hay thường gặp hơn là được nhân hoá thành các nhân vật (đa phần là nữ) với những ấn tượng khác nhau.

Mình phải khẳng định với các bạn rằng, người ta làm vậy để liên kết các nhân vật Vocaloid đó với ngành công nghiệp anime/manga đang thịnh hành. Thực tế đã chứng minh rằng cách liên kết đó hoàn toàn hợp lý, khi lôi kéo được một lượng lớn bạn trẻ vốn yêu thích manga/anime đến với các nhân vật Vocaloid.

Nhưng một mặt trái của hướng đi này là, rất nhiều người bị thu hút bởi vẻ bề ngoài đẹp đẽ, tới nỗi một bộ phận lớn trong số đó...

Hoặc cứ ngưỡng mộ mãi vẻ bề ngoài đó không thôi.

Hoặc cứ tiếp tục khoác thêm những "bộ cánh" mới lạ cho các nhân vật đó, một cách liên tục, không ngừng nghỉ.

Thật may mắn là cũng có không ít người dám bỏ ra một số tiền lớn (từ vài chục đến vài trăm ngàn yên) để thật sự sở hữu các bộ cài đặt nhân vật, mà bản chất chỉ có giọng hát mà thôi! Những người như vậy, sau một thời gian trải nghiệm và luyện tập, họ bước đầu trở thành Vocalo-P (Vocaloid producer, nhà sản xuất nhạc Vocaloid).

Tiếp theo, một phần đông Vocalo-P chỉ có thể dừng lại tại việc cho các nhân vật hát lại các ca khúc họ thích. Lấy nhạc nền sẵn, rồi lấy một cái file project (VSQ, VSQx, hay cá biệt là UST của chương trình UTAU mà chuyển sang), đưa giọng nhân vật mình muốn dùng vào thay thế, xuất file âm thanh chứa giọng hát thô, đem mix (phối) lại với nhạc nền rồi master. Thế là xong một bản nhạc (bản ghi âm cuối cùng) rồi!

Mình muốn khẳng định với những người như thế rằng, hướng đi đó có thể là tốt khi thử nghiệm, nhưng về lâu dài cứ như vậy thì không thể tốt lên thêm một chút nào về kĩ thuật sử dụng! Cần chịu khó tìm hiểu thêm các thông số chung cũng như các đặc trưng riêng của từng giọng hát, để bước đầu vận dụng thật tốt vào việc cho hát lại các ca khúc mà các bạn thích. Trong quá trình tìm tòi sâu hơn đó, các bạn sẽ thấy một lí do chính khiến cho Hatsune Miku trở thành nhân vật đầu tiên được coi là phổ biến nhất. Ấy là gì, mình mong các bạn tự đưa ra cho bản thân một câu trả lời!

Một số người có khả năng và mong muốn thật sự về sản xuất âm nhạc, thì tiến tới một trong hai mức cao hơn hẳn. Một là, phối nhạc theo cách riêng. Hai là, sáng tác nhạc (kèm theo tự phối nhạc). Những người như vậy thường được tôn trọng hơn rất nhiều, bất chấp số lượt xem thành phẩm của họ có lúc ít hơn.

Đó cũng là lí do để mình ghi khởi động dự án âm nhạc Vocaloid cùng tên mình vào tháng 7/2012, nhưng đến tận tháng 3/2014 mới thật sự trở thành Vocalo-P, đặc trưng là chuyên tâm vào sáng tác hơn là cho hát lại.

───────

THỨ HAI: Tìm hiểu nhạc Vocaloid mà chưa chịu khó tìm thông tin về tác giả, chỉ chăm chăm thấy tên của nhân vật Vocaloid đã hát mà nhớ mãi thôi!

Đây không hẳn là lỗi của các bạn đâu. Nhưng đứng từ góc độ truyền thông nhằm truyền cảm hứng, đó là lỗi của những người đăng và chia sẻ nhạc Vocaloid cũng như các video liên quan!

Ở Việt Nam không có mấy người hâm mộ chịu khó đi tìm thông tin tương đối đầy đủ về một bài hát, hay một phiên bản đặc biệt nào đó của bài. Nhiều bạn đã quen với nền âm nhạc thị trường từ trước; nền âm nhạc này vốn làm kém đi vai trò của những người sáng tác và sản xuất nhạc, coi họ như những người đóng góp thầm lặng đằng sau các ca sĩ hay nhóm nhạc lớn, và tên họ hầu như chỉ xuất hiện trên bìa/booklet của đĩa nhạc như một thủ tục (vốn yêu cầu ghi credit đầy đủ).

Thông tin cơ bản về một bài hát Vocaloid, trước khi các bạn thật sự muốn chọn nghe, gồm có tác giả và ca sĩ. Cụ thể như sau:

- Tác giả: Thường là một hay vài Vocalo-P nào đó. Nhưng xét sự đóng góp cụ thể, chúng ta có các vị trí là biên soạn nhạc (song composition), biên soạn lời hát (lyrics), phối khí (arrangement), và đặc biệt là tinh chỉnh giọng hát nhân vật (vocal tuning).

- Ca sĩ: Nhân vật Vocaloid (hoặc phụ thuộc công nghệ liên quan khác) tham gia hát chính. Không nhất thiết phải liệt kê cả nhân vật phụ (chỉ đóng vai trò hỗ trợ/support).

- (Tuỳ ý.) Những kĩ sư âm thanh khác có tham gia vào quá trình sản xuất thành phẩm (bản ghi âm): Sửa lỗi âm thanh (editor), mix, master.

Nếu các bạn tìm được video, các bạn nên để ý thêm các thông tin về hoạ sĩ và đạo diễn (biên tập) video. Chưa kể, các bạn sẽ thấy tên nhân vật tham gia hát có thể được ghi ngay trong phần tên chính của video nữa.

Để sửa được lỗi nghiêm trọng này về truyền thông, thì trước khi chia sẻ bài hát, hãy chịu khó tìm hiểu đầy đủ về các thông tin như trên, để những người khác (cũng muốn tìm hiểu) cũng biết được tường tận hơn như chính các bạn vậy!

Hôm qua và hôm nay, mình đã chủ động viết các bài mồi dẫn, với mục đích chính là điều chỉnh lại thói quen này của những người chia sẻ sao cho thật tích cực và liên tục. ĐÂY CHÍNH LÀ MỘT CÔNG VIỆC NHỎ TRONG KẾ HOẠCH RẤT LỚN CỦA RIÊNG MÌNH, và cả dự án nhạc của mình, cũng là của nhóm/công ty sáng tạo nghệ thuật trẻ mà mình sắp thành lập, TRONG ÍT NHẤT BẢY (07) NĂM TỚI.

(Còn một vài đại ý nữa, nhưng chắc mình sẽ để cho những dịp tới khó chịu hơn thì mình sẽ đề cập một cách trực diện và thực chất.)

Giờ đi vào phần thứ hai của bài gợi mở này.

─────────────

2. Thật sự vai trò của Vocaloid (cũng như các công nghệ liên quan) trong đời sống âm nhạc là thế nào?

Vocaloid, cùng với một loạt công nghệ ăn theo mà mình đã cố tình viết chung vào đống hashtag ở cuối bài, đều đóng vai trò như là công cụ trong tay của các nhạc sĩ và nhà sản xuất âm nhạc độc lập, khi họ không có đủ kinh phí để thuê ca sĩ thật. Các công cụ này về cơ bản mang tính tuỳ chỉnh rất cao, có khả năng thiên biến vạn hoá. Nhưng tinh hoa của một nhân vật là phụ thuộc một cách hoàn toàn vào người sử dụng.

Trong môi trường làm việc của nhà sản xuất âm nhạc độc lập, các công cụ này được xếp vào loại: NHẠC CỤ ẢO.

Các nhạc cụ ảo này thật sự rất tuyệt vời, tuy nhiên không phải vì thế mà chúng có thể thay thế được cho ca sĩ thật. Nhưng chúng có tiềm năng cạnh tranh sòng phẳng với các ca sĩ thật, nếu như người sử dụng các nhân vật ảo ấy thể hiện trách nhiệm lớn cùng với thái độ làm việc nghiêm túc.

─────────────

Bài phân tích đàm đạo này xin phép được kết thúc. Ai có quan điểm cần tranh luận, đừng ngại đưa ra ngay ở phần bình luận ở dưới nhé. Có gì mình sẽ trả lời lại một cách thẳng thắn nhưng cũng không kém phần linh hoạt.

─────────────

#j2team_discussion #j2team_tutorial #lq2_apostrophe #noisystream #Vocaloid #UTAU #CeVIO #AquesTone #Cadencii #Sinsy #SynthesizerV